Serwis polonistyczny © Matura 2025
MATURA 2025 · Sztuka pisania. ROZPRAWKA · Tematy rozprawek - ćwiczenia

     do zmiany!

 

 

   

Przygotowaliśmy dla Ciebie tematy rozprawek do codziennych ćwiczeń. Sformułowaliśmy je tak, żeby łatwo było wykorzystać do ich realizacji klasyczny schemat rozprawki. Tematy są łatwe, więc sądzimy, że najwygodniej będzie Ci je wykorzystać jako ćwiczenia ustne. Ale sugerujemy, żebyś choć jeden temat opracował pisemnie, wykorzystując nasze porady i wplatając odpowiednie słownictwo. Szcze­gólnie ważne będą ćwiczenia w tworzeniu wstępu i zakończenia.

Pamiętaj, że zapamiętuje się 90% tego, czego uczymy się przez samodzielne działanie, a z wykładu zapamiętujemy tylko około 20%. Więc do roboty! :)

 

Ćwiczenia z tworzenia rozprawek możesz wykonywać na czterech poziomach.

  • Poziom 1. Zastanów się, jaką tezę sformułowałbyś do danego tematu.
  • Poziom 2. Zastanów się, jaką sformułowałbyś tezę i jakimi argumentami byś ją poparł.
  • Poziom 3. Zanotuj, jaką sformułowałbyś tezę i jakimi argumentami oraz przykładami zaczerpniętymi z tekstów kultury byś j ą poparł (przygotuj plan pracy). Co napisałbyś we wstępie, a co w zakończeniu?
  • Poziom 4. Napisz pełną rozprawkę, wykorzystując nasze porady i wplatając odpowiednie słownictwo.
  • Sugerujemy, żebyś możliwie wiele tematów opracował na poziomie 3, a choć jeden — pisemnie, na poziomie 4.

Lista proponowanych tematów

Tematy pogrupowano w działy, żeby pokazać Ci, jakich dziedzin mogą dotyczyć tematy rozprawek maturalnych.

A. Tematy na rozgrzanie umysłu

1. Życie codzienne

•   Udowodnij, że praca jest potrzebna każdemu człowiekowi.

•   Czy chodzenie do szkoły jest potrzebne młodemu człowiekowi?

•   Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że muzyka łagodzi obyczaje?

•   Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że telewizja uczy i rozwija?

•   Czy według Ciebie Internet to okno na świat?

•   Czy komputer odgrywa ważną rolę w życiu współczesnego człowieka?

•   Czy warto chodzić do kina, teatru, muzeum?

•   Czy zgadzasz się z opinią, że podróże bawią i uczą?

•   Czy dobre maniery ułatwiają życie?

•   Czy zgadzasz się z tezą, że podstawą komunikacji międzyludzkiej jest rozmowa?

•   Czy warto mówić prawdę? Czy kłamstwo w imię wyższej racji można usprawiedliwić?

•   Uzasadnij, że aktywność fizyczna jest korzystna dla zdrowia i poprawy samopoczucia.

•   Udowodnij, że samotność nie jest dla człowieka korzystna.

•   Udowodnij, że człowiek jest szczęśliwszy w pięknych miejscach.

•   Czy warto marzyć?

I tematy szczególnie ważne dla każdego maturzysty:

•   Czy warto uczyć się języków obcych?

•   Czy warto nauczyć się pisania rozprawek?

•   Czy zgadzasz się z tezą, że matematyka jest królową nauk?

2. Wartości

•   Czy człowiek może żyć bez miłości?

•   Udowodnij, że przyjaźń jest ważna w życiu człowieka.

•   Czy zgadzasz się z opinią, że szczęście wynika z akceptacji rzeczywistości?

•   Czy honor jest ważny w życiu współczesnego człowieka?

•   Czy w życiu należy kierować się stałymi zasadami, na przykład Dekalogiem?

3. Postawy

•   Czy zgadzasz się z tezą, że nadmierna wolność to już anarchia?

•   Czy istnieją granice tolerancji? Co można —Twoim zdaniem — tolerować, a czego nie?

•   Czy we współczesnym świecie patriotyzm nadal jest ważną wartością?

•   Czy zgadzasz się z opinią, że o wiele trudniej jest osądzić samego siebie niż innych?

•   Czy zgadzasz się z opinią, że historia jest nauczycielką życia?

•   Czy ludzie współcześni potrzebują autorytetów?

•   Czy człowiek jest kowalem swojego losu?

•   Czy zgadzasz się z Arystotelesem, że „Kara jest także rodzajem lekarstwa”?

•   Czy zgadzasz się z Seneką, że „Błądzenie jest rzeczą ludzką”?

•   Czy zgadzasz się ze słowami Hemingwaya, że „Człowieka można zniszczyć, ale nie pokonać”?

•   Czy słuszne jest stwierdzenie, że w dzisiejszych czasach na bunt już nie ma miejsca?

•   Czy dobro jest wartością w dzisiejszych czasach?

•   Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że to co zdobędziemy z trudem — bardziej cenimy?

•   Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że ludzie obojętni ponoszą też winę za zło?

•   Czy w życiu należy kierować się sercem czy rozumem?

4. Ludzka natura, czyli jacy jesteśmy

•   Czy w człowieku jest więcej dobra czy zła?

•   Czy silne namiętności mogą usprawiedliwiać złe czyny?

•   Jakim narodem są Polacy?

  

B. Tematy zawierające cytaty

To szczególnie ciekawe ćwiczenia, ponieważ często we wstępie musisz przełożyć alegoryczny język przysłowia lub metaforę literacką na naszą rzeczywistość.

1. Przysłowia

•   Czy zgadzasz się z powiedzeniem, że lepszy wróbel w garści niż gołąb na dachu?

•   Czy zgadzasz się z powiedzeniem, że kto pod kim dołki kopie, sam w nie wpada?

•   Czy zgadzasz się z powiedzeniem, że jak Cię widzą, tak Cię piszą.

•   Czy zgadzasz się z powiedzeniem, że krótki żywot na świecie, lecz długa nauka?

•   Czy zgadzasz się z powiedzeniem: Na nic tam buta, gdzie palce wychodzą z buta?

•   Czy zgadzasz się z powiedzeniem: Mądry Polak po szkodzie?

2. Cytaty z literatury

•   Czy zgadzasz się z myślą, że Dobro i zło muszą istnieć obok siebie, a człowiek musi dokonać wyboru (Mahatma Gandhi)?

•   Czy sądzisz, że świat może prawidłowo funkcjonować zgodnie z zasadą, że Ze świata każdy ma tyle, ile sam sobie weźmie (Giovanni Boccaccio)?

•   Tołstoj powiedział: Wszystko, co rozumiem w życiu, rozumiem dlatego, że kocham. Czy zgadzasz się z taką postawą?

•   Czy zgadzasz się z myślą, że Dobro to nie jest wiedza, to jest czyn (Romain Rolland)?

•   Czy zgadzasz się z myślą, że Bez cierpienia nie rozumie się szczęścia (Fiodor Dostojewski)?

•   Czy zgadzasz się z myślą, że Człowiek człowiekowi jest wilkiem (Plaut)?

  

C. Przykładowe pełne tematy maturalne

1. Czy zgadzasz się z myślą, że postawa jednostki może wpływać na zmiany w świecie? Rozważ problem i uzasadnij swoje stanowisko odwołując się do dołączonej myśli z „Lalki", całego utworu B. Prusa oraz do innego tekstu kultury.

„— Pracuj [...] i wierz, bo silna wiara może zatrzymać słońce w biegu, a nie dopiero polepszyć stosunki ludzkie".

(B. Prus „Lalka" T. I, rozdz. 20)

 

2. Jakim narodem są Polacy? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do dołączonych dwóch fragmentów oraz do całości zacytowanych utworów oraz do innego tekstu kultury.

Polska to jest wielka rzecz:

Podłość odrzucić precz,

Wypisać świętą sprawę

Na tarczy, jako ideę, godło,

I orle skrzydła przyprawić,

Husarskie skrzydlate szelki

Założyć,

A już wstanie któryś wielki,

Już wstanie jakiś polski święty.

(S. Wyspiański „Wesele"; Poeta, akt II, scena 10)

 

 

Nasz naród jak lawa,

Z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa,

Lecz wewnętrznego ognia sto lat nie wyziębi;

Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi.

(A.    Mickiewicz „Dziady" cz. III; Wysocki, sc. VII)

 

3. Czy zgadzasz się z opinią, że Grzeczność nie jest nauką łatwą ani małą. Rozważ myśl, uzasadnij swoje stanowisko odwołując się do podanego fragmentu „Pana Tadeusza” oraz do całości utworu Adama Mickiewicza i do innego tekstu kultury.

 

„Grzeczność nie jest nauką łatwą ani małą.

Niełatwą, bo nie na tym kończy się, jak nogą

Zręcznie wierzgnąć, z uśmiechem witać lada kogo;

Bo taka grzeczność modna zda mi się kupiecka,

Ale nie staropolska, ani też szlachecka.

Grzeczność wszystkim należy lecz każdemu inna;

Bo nie jest bez grzeczności i miłość dziecinna,

I wzgląd męża dla żony przy ludziach, i pana

Dla sług swoich, a w każdej jest pewna odmiana.

Trzeba się długo uczyć, ażeby nie zbłądzić

I każdemu powinna uczciwość wyrządzić!”

(A.    Mickiewicz „Pan Tadeusz"; ks. I)

 

Uwaga! Wykorzystano tutaj fragmenty lektur z gwiazdką. A to znaczy, że musisz je znać w całości  - co uwzględniono w tematach! 

 Autor anonimowy

Tekst kultury to: obraz, film, rzeźba, plakat, piosenka, opera, utwór muzyki klsycznej, fresk, grafika, dzieło architektoniczne, exlibris, reklama... itd. oraz tekst literatury pięknej (również gatunki synkretyczne i z pogranicza publicystyki) - wiersz liryczny, powieść, nowela, dramat właściwy, esej, felieton, reportaż... etc. Tekstem kultury może być nawet miasto lub kraj.


Wyróżniamy następujące teksty kultury:

  • pisane (np. artykuł prasowy, esej, powieść, wiersz, dramat, felieton...),
  • wizualne (np. fotografia, obraz, rzeźba, mural, graffiti, plakat, instalacja, reklama),
  • audialne (np. utwór instrumentalny, piosenka, audycja radiowa),
  • wirtualne (np. gra komputerowa, blog, hipertekst),
  • audiowizualne (np. film, teledysk, program telewizyjny, happening, reklama)

W górę