KONSTRUKCJE SKŁADNIOWE CHARAKTERYSTYCZNE DLA RÓŻNYCH CZĘŚCI ROZPRAWKI:

Początek wypowiedzi:

 Łączenie poszczególnych części w całość:

Sygnalizowanie własnego zdania:

Zakończenie wypracowania:

 SŁOWNICTWO:

1. Słownictwo służące wyrażeniu własnej opinii:

- moim zdaniem
- uważam, że
- sądzę, że
- według mnie
- myślę, iż
- jestem zdania, że
- według mego przekonania
- po dokładnym przeanalizowaniu
- doszedłem do wniosku, że
- nabrałem przekonania, że
- jestem pewny, iż

2. Słownictwo służące wprowadzaniu argumentów:

- po pierwsze
- rozpocznę swoje rozważania od
- na potwierdzenie mego zdania posłużę się
- kolejnym argumentem, który przemawia na korzyść… jest
- weźmy pod uwagę
- nie sposób pominąć faktu, że

3. Wyrazy oceniające, służące podkreślaniu stanowiska: 

- z całą pewnością
- niewątpliwie
- bez wątpienia
- na pewno
- w istocie
- być może
- prawdopodobnie
- raczej
- na dobrą sprawę

4. Podsumowanie wypowiedzi:

- myślę, że udało mi się
- sądzę, że wykazałem
- kończąc, stwierdzam, że
- na zakończenie mogę stwierdzić, że
- po przeanalizowaniu zagadnienia doszedłem do wniosku, że

Przykładowe tematy rozprawek i wskazówki, jak je analizować, pisząc rozprawkę:

1. "Nie ma rozwoju bez nawiązania" (T. Burek). Uzasadnij, że istnieje nieustanny dialog między tekstami literackimi różnych epok.

Zauważ, że: 
Teza została przedstawiona za pomocą cytatu, a więc Ty jej nie formułujesz. 
Ważne jest tu polecenie: uzasadnij, czyli dobierz odpowiednie argumenty i przykłady - teksty, w których autorzy nawiązują do poprzednich epok. 
Nie polemizujesz z tezą, bo temat Ci na to nie pozwala. 
Powinieneś uwzględnić literaturę różnych epok. 
Pamiętaj, że utwory nawiązują do innych tekstów w różny sposób, np.: poprzez wspólny motyw, aluzję, stylizację, cytat. 

2. Wykaż prawdziwość sądu, że przeżycia osobiste pisarza mają wpływ na jego twórczość artystyczną.

Zwróć uwagę na polecenie: wykaż. 
Nie polemizujesz z tezą: przeżycia osobiste pisarza mają wpływ na jego twórczość artystyczną, ale uzasadniasz ją. 
W toku argumentacyjnym odwołujesz do utworów mających wyraźnie charakter autobiograficzny, np.: autor jest bohaterem utworu, kreacja podmiotu lirycznego lub narratora zawiera elementy autobiograficzne. 

3. Uzasadnij, odwołując się do utworów powstałych po roku 1939, słuszność tezy, iż ludzie mogą być solidarni i mogą angażować się w walkę ze złem.

Nie polemizujesz z tematem, uzasadniasz tezę: ludzie mogą być solidarni i mogą angażować się w walkę ze złem. 
Zwróć uwagę, że możesz uwzględnić tylko teksty literackie powstałe po 1939 roku, czyli w czasie II wojny światowej i po wojnie oraz współczesne, oczywiście nie tylko te, które omawiałeś na lekcji. 
Pamiętaj, że zło to nie tylko wojna. 

4. "Człowiek sam dla siebie nie może być wystarczającym źródłem nieomylnych kryteriów" - potwierdź lub obal tezę Jana Józefa Szczepańskiego, odwołując się do wybranych utworów literackich i własnych doświadczeń.

Tu masz wybór: możesz potwierdzić tezę lub ją odrzucić. 
Nie formułuj własnej tezy, lecz wykaż np. dlaczego nie akceptujesz poglądu wyrażonego w słowach Szczepańskiego. 
Nie musisz odwoływać się do tekstów autora cytatu. 
W temacie zostało użyte sformułowanie: własne doświadczenia. Są to Twoje przemyślenia i obserwacje. 

5. Błądzenie jest rzeczą ludzką. Czy wina i kara wpisane w doświadczenia bohaterów literackich mogą być przestrogą, pouczeniem...? Rozważ problem. Odwołaj się do tekstów należących do różnych rodzajów literackich.

Sąd rozpoczynający temat jest luźno związany z problemem zawartym w pytaniu. 
Wielokropek na końcu pytania sugeruje, że jest to myśl nieskończona i możesz ją uzupełnić. 
Sposób sformułowania pytania zawiera sugestię dotyczącą Twojej odpowiedzi. Powinieneś odwołać się do kreacji bohaterów. 
Dalsze wymagania stawiane Twojej odpowiedzi zawarte są w poleceniu, w którym pojawia się słowo rozważ. 
Rozważ oznacza: przemyśl, zbierz argumenty za i przeciw. 
Polecenie: rozważ sugeruje, byś we wstępie sformułował hipotezę, a w rozwinięciu przedstawił argumenty, kontrargumenty i przykłady. 
Musisz spełnić jeszcze jeden warunek: bohaterowie, do których kreacji się odwołasz, powinni reprezentować utwory z trzech rodzajów literackich: liryki, epiki i dramatu.

W górę