Oko w oko z Państwową Komisją Egzaminacyjną 

Dla wielu egzamin ustny jest bardziej stresujący niż pisanie rozprawki czy rozwiązywanie testu na maturze pisemnej. Wiadomo – trzeba wystąpić publicznie przed Państwową Komisją Egzaminacyjną (2 polonistów-egzaminatorów OKE).

Oto kilka porad, jak dobrze wypaść na „ustnym polskim”:

1. Nie zapomnijcie przywitać się z Komisją po wejściu do sali („Dzień dobry!”).
2. W trakcie swojej wypowiedzi, a potem rozmowy utrzymujcie kontakt wzrokowy z członkami komisji egzaminacyjnej. Zachowujcie się w sposób powściągliwy (nie gestykulujcie, nie podnoście głosu itp.).
3. Jeśli w trakcie rozmowy z egzaminatorami jakieś pytanie wyda Wam się niezrozumiałe, nie wstydźcie się poprosić o jego powtórzenie lub, ewentualnie, o dodatkowe wyjaśnienia. Poza tym uważnie czytajcie treść polecenia. Spokojnie analizujcie tekst kultury, do którego macie się odnieść w swoim wystąpieniu. Uwaga: jeśli w tekście literackim zamieszczone są przypisy, koniecznie je przeczytajcie.
4. Notatki, które robicie przed wystąpieniem, powinny mieć charakter hasłowy, bo szkoda trwonić czas na pisanie pełnych zdań. Zwróćcie uwagę, że zgodnie z poleceniem, musicie odnieść się także do innych tekstów kultury, jednak nie mnóżcie ich ponad miarę. Lepiej ustosunkować się do mniejszej liczby tekstów, ale za to omówić je bardziej szczegółowo. Przygotowując wypowiedź na zadany temat, pamiętajcie, że musi mieć ona klarowną konstrukcję ze wstępem, tezą, rozwinięciem i podsumowaniem. W zadanym tekście kultury szukajcie przykładów, które staną się argumentami popierającymi Waszą tezę. Ważne, żeby Wasza wypowiedź była konkretna i spójna. Łączcie ze sobą poszczególne wątki Waszego monologu.

Zadanie egzaminacyjne na maturze ustnej składa się z polecenia i tekstu kultury.  Może to byćjeden z poniższych tekstów:

1. tekst o języku (grupa pierwsza) - zobacz videoblog
   
2. tekst literacki (grupa druga) lub - zobacz videoblog
   
3. tekst ikoniczny (grupa trzecia), czyli obraz, plakat, fotgrafia rzeźby, fotografia artystyczna itp. - zobacz videoblog
   

• Nowy egzamin ustny daje możliwość weryfikacji posiadanej przez maturzystę wiedzy oraz sprawdzenie jego umiejętności analityczno-interpretacyjnych (w odniesieniu do tekstu źródłowego, wskazanego w zadaniu i związanych z nim problemowo przywołań różnych kontekstów).

• Wiedza językowa i teoretycznoliteracka pełni w tych zadaniach rolę czynnika wspomagającego lekturę tekstów kultury, jest niezmiernie ważna w procesie analizy. Tego typu zadanie egzaminacyjne daje maturzyście możliwość zaprezentowania nie tylko umiejętności analizy i zaprezentowania swej wiedzy, ale i dojrzałości intelektualnej.

• Zdający musi wykazać się sprawnością językową, znajomością kultury, historii literatury, umiejętnością analizy różnych tekstów kultury oraz wnioskowania.

• Nowy ustny egzamin maturalny odwołuje się do wiadomości i umiejętności zdobytych w ciągu całych 12 lat edukacji.

Zasady oceniania wypowiedzi ustnej:

► Za egzamin ustny możesz otrzymać maksymalnie 40 punktów.
► Punkty rozdzielono następująco:

• wartość merytoryczna wypowiedzi monologowej - 16 pkt,
• organizacja wypowiedzi monologowej - 8 pkt,
• meritum wypowiedzi monologowej i przestrzeganie zasad uczestnictwa w rozmowie - 8 pkt,
• styl i język obu wypowiedzi (monologowej i dialogowej) - 8 pkt.

► Egzaminatorzy w równym stopniu przyznają punkty za poprawność merytoryczną wypowiedzi, jak i jej kompozycję (formułowanie tezy, argumentów, wniosków), spójność oraz walory językowe.
► W ocenie wystąpienia nie bierze się pod uwagę wad wymowy (np. seplenienia lub jąkania się) oraz usterek spowodowanych emocjami.

Przykłady matury ustnej z propozycjami odpowiedzi:

MATURA USTNA - przykłady z komentarzem na marginesie

MATURA USTNA - inne przykłady   

Tekst kultury to: obraz, film, rzeźba, plakat, piosenka, opera, utwór muzyki klsycznej, fresk, grafika, dzieło architektoniczne, exlibris, reklama... itd. oraz tekst literatury pięknej (również gatunki synkretyczne i z pogranicza publicystyki) - wiersz liryczny, powieść, nowela, dramat właściwy, esej, felieton, reportaż... etc. Tekstem kultury może być nawet miasto lub kraj.

Wyróżniamy następujące teksty kultury:

• pisane (np. artykuł prasowy, esej, powieść, wiersz, dramat, felieton...),
• wizualne (np. fotografia, obraz, rzeźba, mural, graffiti, plakat, instalacja, reklama),
• audialne (np. utwór instrumentalny, piosenka, audycja radiowa),
• wirtualne (np. gra komputerowa, blog, hipertekst),
• audiowizualne (np. film, teledysk, program telewizyjny, happening, reklama)