Poćwicz rozwijanie umiejętność czytania tekstu ze zrozumieniem, jego interpretacji z wykorzysta­niem szerokich kontekstów interpretacyjnych.

Analiza - badanie struktury tekstu, opis jego elementów kompozycyjnych, stylistycznych i treściowych. Analiza służy interpretacji - należy zawsze analizować tylko te elementy utworu, które są istotne dla odczytania jego sensu.

 

Interpretacja - odkrycie i odczytanie (wyjaśnienie) sensu tekstu w kontekście / kontekstach.

 

Jak pracować z tekstem - od słowa do tekstu, od tekstu do kontekstu

1. Przeczytaj uważnie tekst. Zwróć uwagę na tytuł - jest on zazwyczaj ważną wskazówką do interpretacji. Zastanów się, jakie ma znaczenie dla odczytania całości utworu. Nie pomijaj przypisów - mogą zawierać objaśnienia trudnych słów, przybliżać kontekst historyczny lub biograficzny.

2. Określ temat i przesłanie utworu, wskaż główną myśl, sformułuj problem poruszany w tekście. Rozpoznanie problematyki tekstu pozwoli Ci zbudować wstępną hipotezę interpretacyjną.

3.Wyszukaj słowa kluczowe - zwykle powtarzają się w tekście najczęściej i są istotne dla odczytania sensu, przesłania utworu.

4. Rozpoznaj rodzaj i gatunek literacki - określ cechy rodzajowe i gatunkowe tekstu oraz wynikające z nich znaczenia.

5. Przeanalizuj sytuację komunikacyjną w utworze - kim jest osoba mówiąca i do kogo się zwraca: scharakteryzuj narratora (pierwszoosobowy, trzecioosobowy) w tekście epickim, podmiot liryczny w wierszu (w jaki sposób się ujawnia, w czyim imieniu się wypowiada, jakie poglądy prezentuje). Odpowiedz, czemu służy taki sposób kreowania sytuacji komu­nikacyjnej.

6. Opisz sytuację liryczną w utworze poetyckim - określ, w jakich okolicznościach wypowia­da się podmiot liryczny (np. sytuacja wyznania, modlitwy, rozmowy) i jakie ma to znaczenie dla zrozumienia sensu tekstu.

7.  Przeanalizuj kreacje bohaterów w utworze epickim - kim są, co robią, jak wyglądają, co mówią i myślą, jakie relacje budują z innymi. Odpowiedz, w jaki sposób ich postawy i za­chowania łączą się z problemem rozpoznanym w tekście.

8. Zwróć uwagę na sposób kreowania świata przedstawionego  [epika, dramat] lub sytuacji lirycznej [liryka] np. realistyczny, grote­skowy, fantastyczny) i wynikające z takiego sposobu kreacji znaczenia.

9. Określ cechy języka i styl tekstu - zwróć uwagę na dobór słownictwa (np. neutralne, war­tościujące), na środki językowe, które decydują o odczytaniu tekstu, rozpoznaj znaczenie związków frazeologicznych (w tym np. mitologizmów i biblizmów), sentencji i aforyzmów. Odpowiedz, czemu służy takie ukształtowanie języka / stylu.

10. Odczytaj występujące w utworze alegorie i symbole. Zastanów się, w jaki sposób zna­czenia alegoryczne i symboliczne wpływają na sens tekstu.

11. Wskaż w utworze nawiązania kulturowe i literackie - np. odwołania do antyku, Biblii, motywy, toposy, nawiązania mitologiczne, związki z innymi utworami (aluzje literackie). Określ ich udział w budowaniu znaczeń w tekście.

12. Zwróć uwagę na związki ze światopoglądem epoki, z której pochodzi utwór (kontekst historycznoliteracki), odwołania do biografii autora (kontekst biograficzny), odniesienia do historii (kontekst historyczny).

13.Przywołaj inne konteksty interpretacyjne, które umożliwią pogłębione odczytanie tekstu (np. kontekst filozoficzny, religijny, egzystencjalny...).

Patrz też: Konteksty 

14. Rozpoznaj wartości uniwersalne i określ ich rolę w budowaniu znaczenia tekstu oraz Twojego systemu wartości (kontekst osobisty).

 Konteksty

• Pamiętaj, by analizować tekst w takim zakresie, w jakim jest to istotne dla potwierdzenia problemu rozpoznanego w tekście oraz rozstrzygnięcia przyjętej tezy/hipotezy interpretacyjnej.

• Wybieraj i analizuj zawsze te elementy utworu, które pomogą Ci zbudować trafne i rzeczowe argumenty i uzasadnić słuszność Twojej koncepcji interpretacyjnej.

    

Analiza iinterpret utworu.pdf   

Wiersz Analiza Interpretacja Wersyfikacja itd.pdf 

 

Przykłady interpretacji

01 Interpretacja tekstu z elementami analizy - 2 ćwiczenia .pdf

Cdn.

    

* * *

W górę