Odróżnianie informacji od opinii - dokładniej

Jeśli zdanie zawiera tylko informację o tym, co się wydarzyło, brzmi „drętwo” i oficjalnie, uznaj je za fakt.

Na tej podstawie jako fakty (informacje) zakwalifikujemy zdania:

• Juliusz Słowacki urodził się w 1809 roku w Krzemieńcu.
• Współczesna psychologia powiada, że jedyną metodą, która umożliwia spotkanie świata jednej osoby ze światem drugiej, jest tak zwana efektywna komunikacja.

Wstaw na początku zdania Uważam, że... i popatrz, co wyszło. Jeśli zdanie zachowało sens, była to opinia, a jeśli go straciło, to był to fakt.

opinia = uważam, że + ...

Zdanie: Umiejętność słuchania jest bardzo rzadka przekształci się w Uważam, że umiejętność słuchania jest bardzo rzadka. Brzmi ono logicznie i gramatycznie, a więc wyjściowe zdanie było opinią.

Weźmy teraz zdanie: Juliusz Słowacki urodził się w 1809 roku w Krzemieńcu. Przekształci się ono w: Uważam, że Juliusz Słowacki urodziłsię w 1809 roku w Krzemieńcu. Ukazane jako opinia brzmi nienaturalnie, a więc uznaj, że wyjściowe zdanie było faktem.

Jeśli początek: Uważam, że (albo równoważny, na przykład przypuszczam, że; przypuszczalnie; za­pewne; sądzę, że) jest podany wprost, to oczywiście jest to opinia.

Opinią jest więc zdanie: Wydaje się, że ta powściągliwość kronikarza była całkowicie uzasadniona oraz zdanie Przypuszczalnie nie zdążymy na pociąg.

Jeśli zdanie dotyczy przyszłości, jest wysoce prawdopodobne, że to opinia.

Zdanie: Ludzkie postawy będzie trudno zmienić to opinia. Nie dość, że można je poprzedzić uważam, że, to jeszcze stwierdza ono, co się wydarzy w przyszłości.

Jeśli wyjaśniane są motywy postępowania ludzi, zapewne jest to opinia.

Zdanie: Badacze usiłowali kosztem nieszczęsnej dziewczyny zrobić karierę naukową zagłębia się w po­wody postępowania badaczy (drąży psychikę) i dlatego należy napisać, że to opinia. Napisz tak, choćby Ci się zdawało, że piszący mógł mieć rację i że jakaś część badaczy naprawdę miała niskie pobudki.

Jeśli w zdaniu są jakieś wyrazy wartościujące, uznaj, że to opinia.

Takie wyrazy to na przykład: najważniejsza sprawa, najlepiej byłoby, drugorzędny, nieistotny, nadmier­ny, zbytni, uzyskał przewagę, pozytywny, negatywny, nieudany, piękniej i wiele innych o podobnym sensie.

Na tej podstawie zdanie: Dawniej wrażliwość ludzi była mniejsza taż dziś możemy bezbłędnie zakwali­fikować jako opinię. Także zdanie: To najlepszy utwór... od razu kwalifikujemy jako opinię, nawet nie czytając go do końca.

Jeśli zdanie jest pełne emocji, uznaj, że to opinia.

Zdanie: Nienawiść posiana przed wojną przyniosła ponury owoc_y jakim była bestialska rzeź ludności aż kipi od emocji, więc kwalifikujesz je jako opinię (nawet jeśli uważasz, że autor ma rację).

Dobrze zapamiętaj to kryterium. Ono pozwala bezbłędnie rozpoznawać opinie.

Jeśli masz wrażenie, że zdanie jest błędne, uznaj je za opinię.

Zdanie: Silniejszy zawsze niszczy słabszego na pewno nie mówi prawdy (np. rodzice są silniejsi od dzieci, a dbają o nie), a więc napisz, że to opinia. Nie dodawaj, że mylna, o to nikt nie pyta.

Pytania, zwłaszcza retoryczne, traktuj jako opinie.

Można się spierać, czy ocenianie pytań według skali fakt-opinia to zajęcie sensowne. Umówmy się jednak, że pytania klasyfikujemy jako opinie.

Przykład: A może ludziom wcale nie chodzi o to, żeby się ze sobą dogadać? oceniamy jako opinię.