Kategorie estetyczne, czyli pojęcia należące do estetyki (pojęcia porządkujące wiedzę o estetyce)
Estetyka (gr. aisthetikos - dosł. 'dotyczący poznania zmysłowego', ale też 'wrażliwy') – dziedzina filozofii zajmująca się pięknem i innymi wartościami estetycznymi. W ramy sytuacji estetycznej wchodzą artysta (twórca), proces twórczy, dzieło sztuki, odbiorca, proces percepcji sztuki oraz wartości estetyczne. Zadaniem estetyki filozoficznej jest opisać relacje pomiędzy poszczególnymi elementami sytuacji estetycznej.
Kategoria estetyczna - pojęcie stosowane do określenia sposobu prezentacji przedmiotów (głównie dzieł sztuki, ale też np. zjawisk natury), dzięki którym zyskują one wartość estetyczną (tzn. wywołują u odbiorcy przeżycie estetyczne: poczucie przyjemności, poruszenia emocjonalnego, intelektualnego, etc). Każda kategoria estetyczna jest zbiorem określonych cech, które przez twórcę i jego odbiorców są uznawane za pożądane. Do podstawowych, mających swe źródło w antyku, kategorii estetycznych należą piękno, tragizm, komizm, wzniosłość, patos. Wraz z rozwojem kultury i sztuki zaczęto doszukiwać się wartości estetycznych w grotesce, ironii, brzydocie, wdzięku. Za kategorię estetyczną uznawana jest także epickość.
Percepcja kategorii estetycznych zmieniała się wraz rozwojem epok i kierunków artystycznych: barok cenił wdzięk i wzniosłość, klasycyzm – piękno. Wartościowano poszczególne kategorie estetyczne, formułowano zasady ich stosowania, łączono ich użycie z konkretnymi gatunkami literackimi: np. w komedii czy tragedii.
---> Ciekawy wykład
